Trudne rozmowy z pracownikami to nieodłączna część pracy Lidera. Dlaczego często kończą się inaczej niż planowaliśmy?
W wielu przypadkach szef wychodzi z założenia, że jeśli ma dobre intencje, solidne argumenty i pełne przekonanie do swoich racji, to rozmowa pójdzie gładko.
Sytuacja szybko się zmienia, kiedy pracownik zachowuje się inaczej niż przewidywał: unika rozmowy, neguje jego argumenty czy zaprzecza wszystkiemu, co podnosi emocjonalną temperaturę całej rozmowy.
Im większy opór ze strony pracownika, tym większe ryzyko kontroli sytuacji przez szefa, który czuje zagrożenie swojej pozycji. Dyskusja zaczyna przypominać pole walki, gdzie są wygrani i przegrani. Ważne kto rozpocznie batalię, kto zaatakuje, kto odeprze atak. Dodatkowo pojawia się przekonanie, że wygrana jednej strony odbędzie się kosztem drugiej.
Pojawia się sporo negatywnych emocji takich jak złość, zażenowanie, niepokój czy strach. Trudno wtedy zatrzymać się i na spokojnie pomyśleć jakie są intencje pracownika, jak odbiera on to co mówimy, jak się z tym czuje. Każda ze stron ma błędne przekonanie oparte tylko na swoim punkcie widzenia.
To powoduje, że przepaść między intencją szefa a tym, jak odbiera to pracownik staje się jeszcze większa. Wtedy najczęściej zostaje uruchomiony wyuczony wzorzec i strategia działania, które prowadzą do różnych efektów.
Przykładowo, szef prowadzi spotkanie zespołowe, którego celem jest znalezienie sposobów na obniżenie kosztów. Członkowie zespołu zgłaszają różne pomysły. Podczas dyskusji jedna z propozycji zaproponowana przez nową osobę w zespole, zostaje wyśmiana przez osobę uważaną za eksperta w omawianym temacie.
Według Holly Weeks, autorki książki „Failure to Communicate: How Conversations Go Wrong and What You Can Do to Right Them”, szef ma cały wachlarz zachowań. Jego reakcja może być pasywna lub skrajnie agresywna, jednak niewiele wtedy zyska.
Zacznijmy od Strategii Pasywnych (pokazane od najmniej do najbardziej pasywnych):
- Ponowne skupienie się na celu rozmowy – szef może zamilknąć na chwile i powiedzieć: „skupmy się na merytorycznej dyskusji” a dodatkowo tonem głosu zaznaczyć, że nie akceptuje takiego zachowania. Taka postawa wymaga jednak interpretacji przez drugą stronę. Jego odpowiedź może być źle zinterpretowana, zignorowana lub w ogóle pominięta.
- Brak działania – w tym przypadku szef jest zaskoczony całą sytuacją, ale nie robi nic. Brak reakcji może być uznany jako akceptacja takiego zachowania. Jeśli wyśmianie pomysłu było celowym działaniem, to brak reakcji zostanie odczytany jako kapitulacja i ucierpi na tym autorytet szefa.
- Udzielenie wsparcia – używając tej strategii, szef też wyśmieje pomysł zaproponowany przez nową osobę. Takie zachowanie szefa może spowodować, że członkowie zespołu nie będą chcieli dzielić się swoimi pomysłami lub przemyśleniami. Będą unikać brania odpowiedzialności obawiając się wyśmiania czy krytyki.
Zupełnie odmienny charakter mają Strategie Agresywne (pokazane od najmniej do najbardziej agresywnych):
- Narzucenie zachowania – w tym przypadku szef powie pracownikowi co ma zrobić, przykładowo: „nie wyśmiewaj kolegi”. W ten sposób naraża się na niepotrzebne dyskusje, gdyż pracownik może twierdzić, że nie wyśmiewa kolegi tylko komentuje jego pomysł.
- Grożenie lub oskarżanie – szef może powiedzieć, że jeśli pracownik jeszcze raz się tak zachowa to wykluczy go z kolejnych spotkań. Tym samym ryzykuje utratę opinii eksperta, która może być dla niego kluczowa.
- Karanie – Szef może ogłosić, że obniża pracownikowi premię roczną za jego zachowanie. Nieadekwatna kara wywoła jest większy opór pracownika i spowoduje spadek jego zaangażowania.
Co sprawdzi się w takiej sytuacji?
Najbardziej optymalne podejście to tak zwane Zajęcie stanowiska, którewymaga przedstawienia swojego zdania w sposób jasny i klarowny, aby druga strona wiedziała na czym polega problem. Istotny jest ton głosu i mowa ciała oraz koncentracja na samym problemie a nie osobie. Ważne by nie ignorować lub nie umniejszać tego, co mówi druga strona, szanować jej zdanie, obawy chociaż nie musimy się z nim zgadzać.
Szef może powiedzieć: „nie podoba mi się Twoje zachowanie. Wiesz, że szacunek dla drugiej osoby jest dla mnie bardzo ważny. Jeżeli nie zgadzasz się z pomysłem, powiedz o tym stosując zasady, które ustaliliśmy”.
Przygotowanie do kolejnej rozmowy
Jeśli szef chciałby jeszcze porozmawiać z pracownikiem na temat tego co się wydarzyło, warto by spojrzał na sytuację z różnych punktów widzenia:
- Co tak naprawdę jest problemem?
- Co jest problemem wg pracownika?
- Jaki efekt chcę uzyskać z naszej rozmowy?
- Jak chciałbym, żeby wyglądała nasza dalsza współpraca?
Takie przygotowanie spowoduje, że szef spojrzy na sytuację nie tylko ze swojej perspektywy, ale także pracownika. Mając sprecyzowany cel rozmowy i oczekiwany rezultat, będzie w stanie lepiej prowadzić rozmowę i uniknie emocjonalnych reakcji lub zbaczania z tematu.